Page 112 - MHP Kadın Kolları Dergisi Sayı-1

112

çekmesiyle oluşan komite, çabalarının meyvesini doğaldı. Soyadından ötürü herhangi özel bir ilgiyle
almış, meclise beş kadın milletvekili sokmayı ba- karşılaşmayan Şefika Hanım, ömrünün son günle-
şarmıştı. Bu milletvekillerinden biri tahmin edileceği rine kadar Kızı Zühre Gökgöl’ün evinde yaşamıştır.
üzere Şefika Gaspıralı idi. Yine bir ilk yaşanmış ve bu Sıkıntılarla dolu Türkiye günlerinde hiçbir zaman
seçim Türk ve Müslüman dünyasında ilk kez kadın- çok etkili çalışmalara imza atamamış, sadece bir-
ların milletvekili olarak seçildiği seçim olarak tarihe kaç siyasi ve sosyal faaliyette bulunabilmişti. Her
geçmişti. ne kadar “Kırım Kadınlar Birliği”ni kurarak Kırım’da
yapılan haksızlıkları dünya kamuoyuna duyurmak
Politik gelişmelerin ardından eğitim alanında ge- amacını gütmüşse de bunun bir sonuca ulaştığına
lişmeler yaşanmaya başlandı. İsmail Gaspıralı’nın dair herhangi bir bilgi mevcut değildir. Fakat denebi-
gayretleri yalnızca hayattayken değil, vefatından lir ki Türkiye başlayacak olan Kırım Tatar hareketinin
sonra da sonuç vermişti. Usul-u cedit eğitim sis- esasını teşkil etmiştir.
temini hayata geçiren Gaspıralı, ardında pek çok
yeni okul bırakmıştı. Kızı Şefika Hanım ve kadınlar
da bunların devamı niteliğinde olan bir kız öğretmen Koskoca Türk Dünyası kadınlarını uyandırıp hare-
okulunun açılması için girişimlerde bulunmuştu. kete geçirmeyi başarmış, o dönem için kadın-erkek
Şefika Hanım, ustaca çabaları neticesinde okulun eşitliği denen ütopyanın peşinden koşmuş, cesaret
kurulmasını sağlayıp, babasının adının verildiği bu timsali, entelektüel bir kadının hayal dünyası, çalış-
okulun müdireliğini de üstlenmişti. Oturduğu yerden ma azmi ve girişkenliği maalesef zor hayat şartları
öğrenci beklemek yerine “İsmail Gasprinski Darül- yüzünden sınırlanmıştı. Savaş yıllarının sebep oldu-
muallimatı” için Kırım’ı dolaşarak öğrenci bulmaya ğu mahrumiyetler herkesçe malumdur, ancak Tür-
çalışmıştı. kiye’nin baı ihmallerin olduğu da bir gerçektir. Bun-
lara bir örnek olarak Dayısı Yusuf Akçura tarafından
Taze bir cumhuriyetin eksikleri böyle tamamlanma- tercümanlık işi bulma konusunda istediği yardım
ya çalışılırken Bolşevikler tüm Rusya’da kan dökme- talebi olumsuz şekilde cevaplanması verilebilir.
ye devam ediyordu. Bu katliamın Kırım’a sıçrama-
ması mümkün değildi. Kırım Ahali Cumhuriyeti’ni Bugün hâlâ yeri doldurulamayan çalışmalara imza
yıkıp Kırım’ı istila eden Bolşevikler Numan Çelebi atmış bu hanımefendinin pek çok trajik hadiseyi
Cihan’ı şehit etmişti. Çelebi Cihan’ın ölümü Şefika içine alan hayatı ibretlerle doludur. Çocukluğundan
Hanım’ı hayli sarsmıştı. Dur durak bilmeyen baskı- ömrünün sonlandığı 1 Eylül 1975 tarihine kadar hep
lar yüzünden ve hükümetin uğradığı akıbete uğra- koşulları zorlayarak ayakta kalmayı başarmış, gü-
mamak düşüncesiyle “Tercüman”ın kapatılmasına nümüz kadın haklarına örnek oluşturup kadın-erkek
karar verilmişti. Yönetim sürekli el değiştirmiş, ara- eşitliğinin temelinin atılmasında payı büyük olmuş
Bu seçim, Türk da kalan Kırım Tatar halkı büyük zulümlere maruz bu saygıdeğer kadın, Gaspıralı İsmail Bey’in kızı Şe-
ve Müslüman kalmıştı. Şefika Hanım da çocuklarını katliamdan fika Hanım, mütevazı bir Kırım Tatar kadını olarak
dünyasında ilk korumak amacıyla Kırım’ı terk edip Azerbaycan’a 1
kez kadınların gitmişti. Ancak orada da durum farklı değildi. Se- ilelebet anılacaktır.
milletvekili olarak falet, korku günlerinden kurtulmanın tek yolu Tür-
seçildiği seçim kiye’ye kaçmaktı. O dönem Türkiye’nin Azerbaycan KAYNAKÇA
olarak tarihe temsilcisi olan Memduh Şevket Esendal sayesinde
geçmişti. Türkiye’ye geçmeyi başarmıştı. Abdulvaap, Nariman. «Unutılğan Oquv Yurtumız: Darulmu-
allimat.» ilmiyqirim.blogspot. 04 2013. http://www.ilmiyqi-
rim.blogspot.com.tr (erişildi: 02 05, 2016).
Çetindaş, Dilek. İsmail Gaspıralı’nın Roman Ve Hikâyelerin-
Türkiye’deki günlerine dair herhangi bir not yaz- de Kadın Kahramanlar Ve İdeal Kadın Önerisi. tarih yok.
mayan Şefika Gaspıralı’nın neler yaşadığı ancak Hablemitoğlu, Şengül, ve Necip Hablemitoğlu. Şefika Gas-
kardeşi Mansur Bey’in günlüklerinden anlaşılıyor- pıralı ve Rusya’da Türk Kadın Hareketi (1893-1920). Ankara:
du. Şefika Hanım belli ki Kırım’a hasretle geçen, bu Ajans-Türk Matbaacılık, 1998.
Kandım, Yunus. Küreş Meydanını Ot Basmaz. Simferopol:
topraklarda da bitmeyen yokluk günlerini hatırlamak Qırımdevoquvpedneşir, 2002.
istememişti. Bir daha Kırım’a dönemeyen, bunu Kı- Uzun, Mustafa. «Alem-i Nisvan.» İslam Ansiklopedisi içinde,
rım’dan çıkarken yazdığı “Üzerinde doğdukları, bü- 362-363. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2014.
yüdükleri, gülüp ağladıkları topraklardan bir daha
dönmek ümidi az olub ayrılmış olan…”sözlerinden 1. Bu yazıda kullanılan fotoğraflar Hablemitoğlu, Şengül,
anlaşıldığı üzere zaten tahmin eden mücadele in- ve Necip Hablemitoğlu. Şefika Gaspıralı ve Rusya’da
sanının o günleri hatırlamak istememesi gayet Türk Kadın Hareketi (1893-1920). Ankara: Ajans-Türk
Matbaacılık, 1998. kaynağından alınmıştır.