Page 111 - MHP Kadın Kolları Dergisi Sayı-1

MUTLU KADIN MUTLU TÜRKİYE 111

türlü çabayı sarf etmişti. Eğitimli olması hayal edilen kirlerden arındırmaya çabalayan Şefika Gaspıralı, hiç
kadın, hayatın her alanında erkeklerle eşit konumda ummadığı şekilde özel hayatından darbe yemişti.
yer almalıdır, düşüncesine sahip olan İsmail Bey ve Kadınların erkeklerle eşitliği için mücadele ederken,
Zühre Hanım kızlarını bu düşüncelerin etkisinde ter- bir kadının yaşayabileceği en kötü şeylerden birini
biye etmişlerdi. yaşamış, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin kuruluşunda
hizmetleri büyük olan eşi Nasip Yusufbeyli tarafın-
Şefika Hanım, babasının hayallerini gerçekleştir- dan arkadaşlarından biriyle aldatılmıştı. Şüphesiz ki
miş, kadının toplumdaki prestijinin arttırılması için, yüreğinde büyük bir yara açan bu olayı anmamaya
“Tercüman”daki yazılarla temeli atılan çalışmalara gayret gösterip, üzerinden çok geçmeden çocukla-
“Alem-i Nisvan” ile hız kazandırmıştı. 3 Mart 1906’da rını alıp baba evine dönmüştü.
neşredilmeye başlanan ve kadınlara özel olan bu
derginin başlığı altında “Müslimelere mahsus edebî Çelişkilerle dolu bir hayat belki de Şefika Gaspıralı’yı
ve tedrisî haftalık mecmuadır”, iç kapakta da “Alem-i güçlü bir kadın yapmıştı kim bilir. Azerbaycan’dan
Nisvan ya ki Hanımlar Dünyası” yazmaktadır. Türk Kırım’a dönen Şefika Hanım, sağlık durumu bozulan
Dünyasını bilgilendirme amacı bu dergide özele in- babası ile ilgileniyordu. Büyük ihtimalle kızının yaşa-
dirgenerek kadınlar üzerinden devam ettirildi. Şefika dığı hüsrandan haberdar olmayan İsmail Gaspıralı,
Hanım, kadınları yönlendirme, aydınlatma, esas ola- 24 Eylül 1914’te hayata gözlerini yumdu. Şefika Ha-
rak da örgütleme ilkeleri çerçevesinde haberler ya- nım, “Ağzından çıkan her sözü ayet gibi addederdik.” Koskoca
yımlamaya dikkat etti. Şefika Hanım’ın kadının top- dediği babasını kaybettikten sonra uzunca müddet Türk Dünyası
lumdaki ve ailedeki yerinin ve görevlerinin farkında kendine gelemedi ve tedavi için Saratov’a gitti. 1917 kadınlarını
uyandırıp
olarak hareket etmesi, derginin amacına ulaşmasını yılına kadar da orada yaşadı. harekete
sağladı. O yıllarda bebek ölümlerinin fazla olması geçirmeyi
sebebiyle aile sağlığını korumak için neler yapmak 1917 yılı ihtilali peşinden sürükleyerek geldiğinde başarmış, o
gerektiğini ifade eden, kıtlıkta halkın birbirine yardım Kırım’da henüz etkili bir kadın cemiyeti bulunma- dönem için
etmesini salık veren ve benzer konudaki yazılar ile maktaydı. Kırım’ın ileri gelenleri bu eksikliği gider- kadın-erkek
kadınları bilinçlendirmeyi ve yol göstermeyi amaç mek ve kadınları örgütlemek için Şefika Hanım’dan eşitliği denen
edinmişti. liderlik yapmasını talep etmişti. Şefika Hanım, Kırım ütopyanın
müftüsü ve ilerde Kırım Tatar Ahali Cumhuriyeti’nin peşinden
Türk ve İslam dünyasının ilk kadın dergisi olması başbakanlığını yapacak olan Numan Çelebi Cihan koşmuş,
bakımından büyük bir önem taşıyan “Alem-i Nis- ile görüştü ve ondan kadın meselesine dair talimat- cesaret timsali,
van”, “Tercüman” gazetesinin eki olarak okuyucu- lar aldı. Hemen harekete geçerek Bahçesaray’da entelektüel
bir kadının
larına ulaşmıştır. Dördüncü sayısı dışında hiçbir kü- bir kadın mitingini organize etti. Bu miting Türk ve hayal dünyası,
tüphanede koleksiyonu bulunmayan derginin içeriği İslam tarihi için kadınların ilk siyasal-toplumsal ka- çalışma azmi
ve amacı, ancak “Tercüman”ın 28 Nisan 1906’da tılımı anlamına gelmesi bakımından büyük önem ve girişkenliği
yayımlanan yazısından öğrenilebilmektedir. Haftada taşımaktadır. Mitingin ardından “Akmescit Kadınlar maalesef zor
bir yayımlanan dergideki yazılar erkeklerin kadınlar Komitesi” teşkil edildi. Kadın komiteleri yavaş yavaş hayat şartları
üzerinde kurmaya çalıştığı egemenliği eleştiren, ka- bütün Kırım’a yayıldı. Merkezi bir kadın örgütünün yüzünden
dınları politik alanda da güçlerini göstermeye davet kurulması ihtiyacı ortaya çıktı. 1917 yılının Ağustos sınırlanmıştı.
eden türdendir. Tahmin edilmesi zor değildir ki, bu ayında Kadınlar Kongresi toplandı. Üç gün devam
yazılar Çarlık Rusya’sında basılması cesaret isteyen eden kongre sonunda merkezi komite oluşturuldu.
yazılardır. Nitekim Rus hükümetinin “Tercüman” ve “Kırım Merkezi Müslüman Kadınlar Komitesi” vası-
“Alem-i Nisvan” üzerinde baskılarının arttığı da gö- tasıyla kadınlar siyasî açıdan da karar verme gücü-
rülmektedir. Mısır’dan Japonya’ya kadar pek çok ne ortak oldular.
ülkeye ulaşmayı başaran derginin yayımlanmasına
1907 yılının son günlerine doğru yoğunlaşan baskı- Kadınların bu girişimleri eskici grubun tepkisini çek-
ları hafifletmek amacıyla son verilmiştir. miş, engellemelerle karşılaşmıştı. Fakat bu olum-
suzluklara boyun eğmeden çalışmalar devam etti;
“Alem-i Nisvan”, “Tercüman”dan aldığı görevini yine emekler boşa gitmedi ve dinî, hukukî, siyasî pek çok
ona devrederek yayından kaldırılmıştı. Bir tarafta kazanım da elde edildi. Bunlarla yetinmeyen komite,
bunlar yaşanırken diğer tarafta da bir kadın duygu- “Tercüman”da yayımlanan bildirileriyle Kırım Tatar
larıyla sınanmaktaydı. Adeta tozlar içinde parlak- Milli Kurultayına hazırlandıklarını ifade etmek isti-
lığını yitirmiş, hakikatte değerinden bir şey kaybet- yordu. Gerçekten de öyle olmuş, kurultay seçimleri-
memiş olsa da gözlerde kıymeti kalmamış bir altını ne kadınlar da katılmıştı. Şefika Hanım ve onun başı