Page 110 - MHP Kadın Kolları Dergisi Sayı-1

110

Gazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi
Arş. Gör. Meryem BAŞKURT Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları
Bölümü

TÜRK DÜNYASINDA KADIN

HAREKETLERİ:

ŞEFiKA GASPIRALI

ÖRNEĞi

“Bilmem ki benim hatıralarım ve içinde bulunmuş bir örgüt yoktu. Ancak Şefika Hanım, “Tercüman”
olduğum şartlar, Türkiyeli insanı ilgilendirecek mi? ailesinde yetiştiği için bu eksikliği fark etmekte ge-
Yalnızca günümüzde mi?! 100 yılsonra da ilgi çe- cikmemiş, kadın haklarını savunmak amacıyla bir
kecek midir? Hatıralarım tarihî kıymette olup, 100 şeyler yapmak gerektiğini düşünmüştü. Bu doğrul-
yıl sonra da ilgi ile okunacak mı, yoksa 100 günde tuda ilk defa 1903’te Tercüman’da kadınlarla ilgili bir
Haftada bir unutulacak mı, bilemiyorum. Yazılacak eserin o ka- makale yazmıştı. Bu tarihten itibaren “Tercüman” ve
yayımlanan dar önemli olacağından ciddi bir şekilde şüpheliyim, “Alem-i Nisvan” yayınlarında pek çok yazısı çıkmaya
“Alem-i Nisvan” fakat buna rağmen bu işi sonuna kadar götürece- başlamıştı.
dergisindeki ğim. Her ne kadar yazılanlar unutulmuş olsa dahi,
yazılar erkeklerin istikbalde kalacaktır.” Dönem şartlarına göre aydın düşünceli bir kadının
kadınlar üzerinde ve İsmail Gaspıralı gibi bir fikir adamının evladı ol-
kurmaya çalıştığı Anılarını bu cümlelerle kaleme alan Şefika Gaspıra- ması, onun gelecekte yapacaklarına bir zemin teşkil
egemenliği lı, dediklerinde haklı çıkmış; doğumunun üzerinden etmiştir. Zaten İsmail Gaspıralı’nın Tercüman’da ve
eleştiren,
kadınları yüz yıldan fazla zaman geçtiği halde, dönemine ışık eserlerinde idealize ettiği kadınının niteliklerinin kızı
politik alanda tutacak başarılarıyla tarihten ve hafızalardan silin- Şefika ve eşi Zühre Gaspıralı’da bulunduğu göze
da güçlerini memiştir. Babası İsmail Gaspıralı gibi Türk Dünya- çarpmaktadır. Eşi ve kızı gazetenin çıkarılmasının
göstermeye sı’nda üstlendiği öncülük ile sadece 20. yüzyıl değil, her aşamasında söz sahibi olmuş, İsmail Bey’e yar-
davet eden 21. yüzyıl insanına da yol göstermeyi başarmıştır. dım etmişlerdi. Anlaşılmaktadır ki, İsmail Bey tasvir
türdendir. Çarlık Rusya’sında önce yazılarıyla daha sonra da ettiği kadınları aslında çevresinde bulmuştur.
siyasi girişimleriyle kadın hareketlerini canlandıran
isim olmuştur. Yusuf Akçura’nın yeğeni Zühre Hanım, çağdaş bakış
açısına sahip bir kadındı. Evliliği süresince sekiz ço-
Yirminci yüzyılın başlarına kadar Çarlık toprakların- cuk yetiştirmenin yanı sıra “Tercüman” gazetesinin
da kadının durumunu iyileştirmek adına herhangi yayın hayatına başlaması için maddi destek sağ-
bir hak talebi veya böyle bir talepte bulunabilecek lamaya, redaktörlük yapmaya varıncaya kadar her