Page 32 - MHP Kadın Kolları Dergisi Sayı-1

32

Çağhan SARI Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü,
Yüksek Lisans Öğrencisi.

TÜRK KADINININ

SİYASİ HAKLARI

ALMASI

Türk kadını, tarihi boyunca erkeğin arkasında de- mesini gerektirdi. Meclisteki müzakereler sırasında
ğil erkeğin yanında, onunla beraber meşgalele- başta Bolu milletvekili Tunalı Hilmi Bey olmak üze-
ri aşan ve hayat çizgisini birlikte yürüyen bir fert re kadınların da seçme ve seçilme haklarını alarak
olmuştur. Orta Asya Türk tarihine uzandığımızda seçimlere katılması yönünde görüş bildirenler olsa
kadının, sosyal ve siyasal yaşamda etkin konumu- da meclisin çoğunluğu böyle bir demokratik adı-
nu görmekteyiz. Dünyada XIX. yüzyıldan itibaren mı atmaya yanaşmadı. Bu görüşmelerden iki ay
1
5
eğitimde, hukukta ve sosyal yaşamda kadın hakları öncesinde Ocak 1923’te Gazi Mustafa Kemal’in
tartışmaları yapılırken Osmanlı Devleti›nde de İzmit’te basın mensupları ile yaptığı mülakatta,
kadınların bu alanlardaki haklarında düzenlemelere gazeteci Ahmet Emin Yalman’ın, ‘’Paşam, Halide
gidilmiştir. Bu geç kalınmış düzenlemeler, Türk Edip Hanım’ı da mebus görecek miyiz?’’ sorusu
kadınının emeğini karşılamasa da bir başlangıç karşısında, seçim kanununda erkek seçmen iba-
Ayrıca şunun olmuştur. Fedakârlıkta bulunma ile sorumluluk resi yerine sadece seçmen ibaresi olursa bunun
2
da altını çizmek alma hususlarında Türk kadını bilhassa Milli Mü- mümkün olacağını söylemiştir. Ancak meclis ve
6
gerekir ki cadele’de cephede ve cephe arkasındaki icraatıyla kamuoyundan yeterli desteği görmedi.
Türk kadını, adını tarih sayfalarına onur ve şerefle yazdırmıştır.
3
Fransa’dan Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 21 Mart 1923 tarihin- Aynı yılın 15 Haziran’ında ise daha sonraları Türk
(1944), İtalya’dan de Hilal-i Ahmer Cemiyeti tarafından düzenlenen kadın haklarının savunuculuğu noktasında ismi-
(1946), bir toplantıda Milli Mücadele’deki Türk kadınının ne sıkça rastlayacağımız Nezihe Muhittin Ha-
Japonya’dan emeğini şöyle vurgular: ‘’Dünyada hiç bir mille- nım tarafından Kadınlar Halk Fırkası kuruldu.
7
8
(1947), Çin’den tin kadını ‘Ben Anadolu kadınından daha fazla Fırkanın programının ana prensibi kadın haklarının
(1947) ve muasır çalıştım, milletimi halâsa ve zafere götürmekte ekonomi, sosyal ve siyasal alanlardaki haklarının
medeniyet Anadolu kadınından daha fazla çalıştım, milletimi tesis edilmesiydi. Ancak kadınların siyasal hak-
9
seviyesinde halâsa ve zafere götürmekte Anadolu kadını ka- larının henüz olmadığı gerekçesiyle, fırka resmen
daima örnek dar himmet gösterdim’ diyemez’’. 4 kurulamadı ve Dâhiliye Nezareti tarafından mani
10
olarak gösterilen olundu. Nezihe Muhittin, fırkasının kapatılması
İsviçre’den (7 Milli Mücadele sonrası yeni Türk devletinde kadın üzerine 7 Şubat 1924’de Türk Kadınlar Birliği’ni
Şubat 1971) haklarının bir sonraki safhası olan seçme ve seçil- kurdu. Türk Kadınlar Birliği, kadın hakları için
11
seneler önce menin gündeme geldiği ilk gelişme, Nisan 1923’te çalışmalarını sürdürdü. İlk kadın hâkim ve ilk kadın
seçme ve meclisteki seçim kanunu görüşmelerinde oldu. doktor gibi önemli kilometre taşlarının aşılmasıyla,
seçilme hakkına Uzun yıllar süren savaşlar sonunda ülkede erkek Türk Ocaklı kadınların girişimleri sonucunda kadın-
sahip olmuştur. nüfusunun ciddi oranda azalması, Kanun-i Esa- ların seçme ve seçilme haklarına sahip olması için
si’de yer alan ‘’50.000 erkek seçmenin oyuyla bir kamuoyu da hazırlanıyordu. 12
erkek mebus seçilir’’ ifadesinin yeniden düzenlen-