Page 30 - MHP Kadın Kolları Dergisi Sayı-1

30

de de bu durum tabiatıyla devam etmiştir. yüzleri açık olup orada bulunan kadın ve erkekler
tarafından seyredilmektedirler. Yüzü açık olma du-
Eski Türklerde evlenme gelenekleri boy ve kabile- rumu, buranın her zaman ki âdeti değildir. Yalnız
lere göre farklılık göstermekteydi. Kaynaklara göre gelin alma gününde bunu yaparlar.
Türkler, genel olarak kız kardeşleri ve kızları hariç
her kadınla evlenebilirlerdi. Asya’nın kuzeyindeki 5.2. DİĞER TOPLUMLARDA EVLENME GELENEKLERİ
putperestler öz anneleri haricinde evlilik yapmakla
birlikte Kalmuk ve Moğallar’da bir adamın kızıyla Şam köylerinde ev sahibini evlenme yaşına gelen
evlenmesi o toplumda gayet normaldir. Eski Türk- kızı var ise kızın çeyizini babası temin eder. Bura-
lerde en çok dikkati çeken husus ölen adamın dul da çeyizde bakır kapların olması oldukça önemli
karısıyla adamın oğlunun evlenmesidir. Eski Türk bir adettir. Sumatra şehrinde ise evlenecek çağa
kabilelerinin bazılarında dul kadınlara rastlanmaz. gelmiş kızını, ister halktan biriyle isterse emir ile
Çünkü bu dul kadınlar diğer akrabalarla da evlendi- evlendirmek isteyen baba kızını evlendirmek için
rilirler. Onlara göre evlenmeyen dul perişan olmak- sultandan izin olmak zorundadır. Fakat sultan kızı
tadır. Dulun evlenmemesi geleneğinin yalnız Kut- görmeye bir heyet yollar. Kız beğenilirse sultan,
luklar’da olduğunu görmekteyiz. Kocası öldükten kızı kendine nikâhlar. Hindistan’ın güneyinde bu-
sonra dul kadınlar evlilik yapsa da toplum tarafın- luna Maldiv Adalarında damat eşinin evinin önüne
dan öbür dünyada ilk kocasıyla beraber olacağına geldiğinde dış kapıdan odasına kadar tüm zemini
inanılırdı. Ayrıca bir dulla evlenenin başka bir bakire kumaşlarla kaplar. Bu sırada gelin damadı izle-
ile de evlenmesi gerektiğine inanılırdı. Hiç evlen- mektedir. Damat odaya vardığında saygı ibaresi
meden ölenlerin ise ebedi bir bekârlığa mahkûm olarak gelin damadın ayağının altına kumaş fırlatır.
kaldığına inanılmakta idi. Onlarda bu inancın önü- Bu kumaş damadın hizmetçileri tarafından alınır.
ne geçebilmek için ölü düğünlerini icat etmişler Bu adaya gelen misafir, ahali arasından bir kadın-
Bu düğünler Türkler’den başka İskit, Moğol, Rus la evlenebilir fakat adadan ayrılacağı vakit kadını
ve Cermenler arasında da görülürdü. Evlendirilme boşamak zorundadır. Çünkü bu ahalinin kadınları
şekli ise bir kabileden diğerine farklılık arz edebilir- ülkelerinden katiyen dışarı çıkmaz .
35
di. Yakut Türklerinde kızlar buluğa erdikten sonra
kocalarını kendi seçer. Volga Bulgarları arasında Avrupa’ya baktığımızda kızların genellikle 12 ya-
ise Türk kızlarının başı açıktır; onunla evlenmek şında nişanlandıklarını ve 15 yaşlarında evlen-
isteyen erkek kızın başına bir örtü atar ve bundan diklerini görmekteyiz. Avrupa’da kızlar ya dinsel
sonra o kız onun olur derlerdi . gruplara girerek manastırda yaşamayı seçmek ya
31
da soyun devamını sağlamak için evlenmek mec-
Oğuz toplumunda birinin kızı, kız kardeşi ya da ve- buriyetindedir. Başka bir açıdan bakıldığında 11
layetindeki biri istenecek olursa onu Harezm ku- ve 12. yüzyıllarda kadın, genellikle düşman aileler
maşı karşılığı ister. Bunun haricinde başlık (mihr) arasında kurulacak bir uzlaşma ya da bir ittifak
deve, hayvan ya da başka bir şey olabilir. Evlenecek aracı olarak kullanılır, evlilikler de bu yönde yapılır-
erkek mihr ödenmeden kadınla evlenemez. Mihr dı. Zamanla sayıları artan evli kadınlar kale komu-
Türk toplumunda ödendikten sonra çadıra gelerek kadını, ailesinin tanı ya da toprak sahibi olan kocalarının ölmesiyle
sultan hatunları yanından alarak eve götürür ve kimse buna mani miras alabilmekte ve kocasının iktidarını kullana-
sultan nezdinde olamaz. Evli adam ölürse kadın öz oğlu olmamak bilmektedir. Bir kadının konumu serveti, oğul ve
32
de itibarlıdır. şartıyla evin oğluyla evlenir . akrabalarının kudreti tarafından belirlenmekte idi.
O bir buyrultu Boşanma meselesi ise; kilise bunu hoş karşılama-
yayınladığında Türk kavimlerinden biri olan Çiğil kabilesinde er- sa dahi erkekler boşanacağı vakit bir sıkıntı yaşa-
“Sultan ve keklerden biri kız kardeşi ya da diğer mahremiyle mazken kadınları ise birçok güçlük beklemektedir.
Hatunlarının evlenmesinde sakınca yoktur. Onlar Mecusi değil- Bu toplumlarda birkaç kez evlenmek neredeyse
33
Emriyle” ifadesi dir . Zira bu daha çok Mecusi geleneğinde var olan kural haline gelmiştir. Koca ölürse bu kadın için
kullanılır. bir evlenme şeklidir. Yine Türk Kavimlerinden olan çok tehlikeli görülmüş hatta köylerde dul kalan ka-
Kutluklar kız kardeşi ile evlenir. Bununla birlikte ka- dınlar evlenmeye zorlanmıştır. Bunun altında yatan
dın ömründe bir kere evlenebilir. Kocası ölen kadın gerçek ise ailenin yükümlü olduğu angarya işlerin
bir daha evlenmez. Bu toplumda boşanma diye bir yarım kalmaması yani bir takım işlerin yaptırılması
şey yoktur. Evlenen erkek bütün malını mihr olarak gerçeği vardır .
36
kadına verir ve kadının velisine bir sene kadar hiz-
mette bulunur. Zina edenler ise yakılarak öldürü- Bekâr kızlar can güvenliği nedeniyle kendilerini ya
lür . manastıra kapatmışlar ya da evlenme yoluna git-
34
mişlerdir. Ancak bu defa da onları daha farklı teh-
İbn Battuta, Cava denilen yerde Malik Zahir’in gelin likeler bekliyordu. Çünkü Avrupa’da doğum yapan
alması sırasında gelinin yüzünün açık olduğunu ve kadınların 7/1’i ölmekte idi. Avrupa’da doğumda
yanında buluna 40 kadar kişi eteğinden tutmakta ölen kadın sayısının fazla olması ve bu kadınlar öl-
olduğunu belirtir. Bu kadınların düğün esnasında meseler dahi ağır hastalıklara yakalanması nede-