Page 18 - MHP Kadın Kolları Dergisi Sayı-1

18

Gazi Eğitim FakültesiGüzel Sanatlar Eğitimi
Prof. Dr. Alev ÇAKMAKOĞLU KURU Resim-İş Eğitimi Bölümü Öğretim Üyesi
TÜRK KADINI

VE

SANAT

İç Asya’nın kuzeyinde sert bir iklimin hüküm sürdü- larda, seramik kapların yapımında Türk kadının da
ğü zorlu bir coğrafyada başladı Türklerin hikâyesi… eli, emeği tasarım gücü olduğu şüphesizdir.
Gökteki tanrıya inanan, atalarına saygılı Türkler ka-
dın-erkek hayatı paylaştılar. Doğudan batıya yurt Orhun Vadisi’nde Göktürk Mezar Külliyeleri’nin bir
tuttukları, vatanlaştırdıkları tüm topraklarda Türk er- parçası niteliğinde, üzerinde ilk Türkçe metinlere sa-
keği, tarihi kadını ile birlikte yazdı, destanı birlikte ya- hip Anıtlarda “Devleti idare eden Han ve devleti bilen
rattı. Şehirler de kurdular ama genelde göçebe ola- Hatun” yazılı olması, devletin önemli kararlarında
rak doğada at sırtında, çadırda bozkırı kucaklayan “Hakan ve Hatun buyuruyor ki” başlığı hakanın, dev-
göğün altında avlanarak, savaşarak, üreterek tarih leti hatun ile birlikte temsil ettiğini göstermektedir.
sahnesine çıktıkları bilinen ilk dönemlerinden itiba- Bu birliktelik Göktürk mezarlarının çevresinde gör-
ren Türkler, dünya uygarlığına meydana getirdikleri düğümüz “kişi taş” denilen kadın ve erkek heykelle-
kültürel değerlerle önemli katkı sağladılar. Türk ta- rine de yansımış, bu kadın formundaki kütlesel taş
rihinin İslamiyet’in kabulünden önceki bu dönemin- heykeller kadeh ya da kılıç, hançer tutan erkek hey-
de; Hun, Göktürk ve Uygur zamanında kadın-erkek kellerle benzer duruş özellikleri ile mezar koruyucu-
Türk kadını elde sosyal ve siyasal hayatın içinde birlikte yer aldılar. su belki de mezarda yatanı temsil edecek şekilde
edeceği, hayata Türk kadını ata binmede, ok-yay, kılıç kullanmada, yer almışlardır. (Foto.:1)
geçireceği avlanmada erkeği gibi ustaydı. Eşinin yetemediği
umutlarına, durumlarda, onun yokluğunda çocuklarını, obasını
çözeceği korumak, yaşatmak onun göreviydi. Erkeğin yaptığı
sorunlarına hemen her işte var olan savaşçı Türk kadını analık
rağmen pek çok özeliği ile de hayatın merkezini oluşturuyor, ahlakı ve
alanda olduğu erdemi ile birlikte toplum içerisinde saygın bir yere
gibi sanatta da
sanat tarihçi, sahip olurken aynı zamanda yaşadığı çevreyi daha
sanat eğitimcisi güzel hale dönüştürüyordu.
ve sanatçı
olarak önemli Türk kadını içinde yaratıcılığı, hayal gücünü ve gü-
başarılara imza zelliği barındıran bir kavram olan sanatın kimi za-
atmıştır. man uygulayıcısı kimi zaman yaptıranı bazen de Foto.1 Kıpçak Türklerine Ait Kadın ve Erkek Heykelleri
ilham kaynağını teşkil etti. Ve kadın ya da erkek,
isimlerini bilemediğimiz sanatçıların bozkır kültü-
ründe şekillendirdiği Türk sanatı da Orta Asya’nın Gök tanrı inancının yanı sıra Budizm, Maniheizm
kuzeyinde sert bir iklimin hüküm sürdüğü bu zorlu inançlarını da benimseyen Uygur Türklerinde ma-
coğrafyada kaynak buldu, gelişti. Hun kurganların- betlerine çeşitli ihsanlarda bulunan vakıfçı kadınlar
dan çıkan keçe yaygılar, halı, kilim, kumaş dokuma- tapınakların duvarlarında yer alan resimleriyle ya da